Klimaatverandering, wat doet het de wijnen?
Zoals het ook voor landbouw in het algemeen geldt is dat ook een vraag die we kunnen stellen als het gaat om wijnbouw. We merken het de laatste jaren steeds meer. Extreme weersomstandigheden, extreme neerslag in een korte periode. Vorst en hagel op latere tijdstip in het voorjaar, droogte over langere periodes en te warme winters. Het weer is onvoorspelbaar geworden al zullen dat de weermannen en weervrouwen dat willen ontkennen. Wat doet het met de wijnbouw? Biedt het alleen maar bedreigingen of ook kansen?
Even terug naar het moment wanneer ik zelf echt werd geconfronteerd met de opwarming van de aarde. En dan bedoel ik niet het moment op het Zeeuwse strand met 40+ graden Celsius. Het was zo’n 6 jaar geleden in Zuid-Afrika. Een voorbeeld; Bij aankomst op het vliegveld in de toiletruimte stond een luchthavenmedewerker naast je met een waterflesje zodat je je handen kon wassen. Er kwam geen water uit de kraan. Of het hotel waar je beperkt kon douchen en het zwembad was “closed”.
Na 3 jaar grote droogte werden de natuurlijke bronnen, waterlopen, meren en zelfs waterreservoirs bij de stuwdammen in het najaar en winter niet meer aangevuld met water. Het waterpeil was nog nooit zo laag en vaak stonden de waterbekken zelfs helemaal leeg. James McKenzie van Nabygelegen in Wellington Zuid-Afrika liet me foto’s zien van reservoirs en rivieren wat de landbouw, wijnbouw én Cape Town moest voorzien van water. Dramatisch laag was het waterniveau.
Wijnmaker James beschikt tot zijn geluk over een natuurlijke waterloop naast zijn domein die water aanvoert uit de omliggende bergen zoals “zijn” Snowmountain. Zijn “pond” is gevuld met water waar zijn hond Lilly elke ochtend in zwemt. James is een van de weinige gelukkigen. Het door ons vaker bezochte Lismore in het afgelegen Greyton werd 2 jaar geleden getroffen door een bushfire door de extreme droogte.
Dit is niet alleen de situatie in Zuid-Afrika. We kennen ook de branden in Californië en Australië. Droogte zorgt voor waterstress bij de planten. De wijnranken sluiten zich af, alleen maar om te overleven. De sapstromen stoppen en er zal geen of weinig fruit oftewel druiven groeien. Dit leidt tot kleinere opbrengsten. In de winter krijgen de planten minder “rust” door de te warme temperaturen. Hagel in het late voorjaar wanneer de bloesem al is gevormd maakt dat er veel schade is en opbrengsten minder zijn. Extreme neerslagen in de zomer of najaar kunnen ook desastreus zijn. Juist in het najaar wanneer het fruit zoveel droog moet blijven (geen schimmels daardoor) en de suikers moeten worden opgebouwd.
Overstromingen zoals in Limburg (Aldeneyck in het Belgisch Limburgse Maaseik) en de Ahr regio in Duitsland veroorzaakte grote schade. Wijnkelders en wijngaarden werden weggevaagd. De mens, lees de wijnmaker en viticulturist, zal hier naar moeten handelen. Wijnbedrijven gaan over tot irrigatie, ook als het niet mag volgens de regels. We zien dat in landen als Frankrijk waar volgens de voorschrijvende regels in bijvoorbeeld Bourgogne en Bordeaux niet geïrrigeerd mag worden. De wijnstok krijgt stress en kan zelfs overlijden. De wijnboer moet dan ingrijpen. Al eerder gebeurde dat in de Languedoc Rousillon streek ook al leidde dat tot het verliezen van de AOP status. In sommige regio’s wordt nu geëxperimenteerd met de aanplant van niet autochtone druivenrassen. In Bordeaux zien we nu Assyrtiko aangeplant als experiment. Dit is een druif die van oorsprong uit Griekenland komt, m.n. van het eiland Santorini, deze druif kan goed tegen de hitte. Gary Jordan van Jordan Winery uit Stellenbosch Zuid-Afrika, een goed vriend van Winebizz, heeft deze druif al jaren geleden aangeplant in het kader van “het wapenen tegen de klimaatopwarming” en heeft dit jaar zijn eerste oogst van deze niet oorspronkelijke druif.
In vele streken zie je de wijngaarden zicht verplaatsen naar grotere hoogtes. Hoe hoger hoe koeler is het motto. Per 100 meter die je stijgt scheelt het toch al weer snel 0,6 graden. Extremen worden gezocht. Neem als voorbeeld wijngaarden in Chili en Argentinië. Steeds hoger wordt aangeplant om de frisheid en balans te behouden. In Argentinië komen al wijngaarden voor tussen 1400 en 1800 meter hoogte. Cabernet Franc wordt hier maar ook elders meer aangeplant, van grote hoogtes kunnen fantastische exemplaren komen. De tendens van de wijnwereld was al van vraag naar wijnen met een lager alcoholpercentage en minder door hout gedomineerd. Echter de warmte én lager alcohol gaat niet samen en moet dus vaak eerder geplukt al wil men geen onrijp fruit verwerken want dat proef je. Onrijpe cabernet bijvoorbeeld geeft groen tonen zoals groene paprika en is het andere fruit te weinig aanwezig.
In China (Himalaya) komen wijngaarden op nog extremere hoogtes.
Onlangs proefden we nog Chinese wijnen. Een land om in de gaten te houden al zal veel in eigen land daar geconsumeerd worden door de middenklasse. Vooralsnog drinken de betere kringen hier vooral dure Bordeaux wijnen. Deze worden net als vele andere wijnen al duurder door de kleinere oogsten en dus gebottelde flessen maar de vraag blijft onverminderd groot en dat maakt het extra duur al zijn er signalen dat de rek eruit is! Montes in Chili zoekt ook extremen, dicht aan de koele grote Oceaan en of op eilanden in deze Pacific vanwege de koele oceaan met haar koude golfstroom. Nieuw Zeeland, Central Otago op het koele Zuidereiland, is ook zo’n uiterste wat betreft de ligging van wijngaarden. Finesse in optima forma gelijk aan Bourgogne en zelfs in de toekomst zijn in dit soort gebieden betere condities dan in Bourgogne zelf wat eeuwen als voorbeeld gold. Hier straks wellicht geen Pinot Noir meer maar Syrah wat normaal zuidelijker in de Rhône streek aangeplant wordt.
Nederland zal in de toekomst ook profiteren van het warmere klimaat (zie ook onze Blog over Nederlandse wijn) en een beter klimaat zijn voor wijnbouw. Voor wijnen met finesse zullen we vaker kiezen voor wijnen uit koelere streken en of van grotere hoogtes. Zie hieronder enkele voorbeelden. Uiteraard kun je je ook laten voorlichten in onze winkel voor cool climate wijnen.
Cheers!
.
